Titreşim test sistemleri; otomotiv, havacılık, savunma, elektronik ve uzay endüstrilerinde ürün dayanımı ve güvenilirliğini doğrulamak için kullanılan kritik ekipmanlardır. Doğru sistemi seçmek, sadece testlerin başarıyla tamamlanmasını değil, aynı zamanda laboratuvar verimliliğini, maliyetleri ve güvenliği de doğrudan etkiler.
Bu kapsamlı rehberde, titreşim test sistemi seçerken değerlendirmeniz gereken tüm teknik parametreleri adım adım açıklıyoruz.
1. Test Gereksinimlerinin Doğru Tanımlanması (DUT Analizi)
İlk adım, test edilecek ürünün (DUT – Device Under Test) özelliklerini netleştirmektir. Ürünle ilgili her detay, seçilecek sistemin kapasitesini doğrudan belirler.
Belirlenmesi gereken temel noktalar:
-
Ürün kütlesi (statik ve dinamik)
-
Ağırlık merkezi ve montaj yüzeyi
-
Test ekseni (X, Y, Z)
-
Uygulanacak titreşim profilleri: sine, random, shock
-
Çevresel gereksinimler (sıcaklık, nem, akustik)
-
Gerekli ivme, hız ve deplasman değerleri
Bu veriler, test sırasında ihtiyaç duyulan maksimum ivme, hız ve stroke gibi parametrelerin hesaplanmasını sağlar.
Bu aşama neden kritik?
Her ürün (DUT) kütle, montaj şekli, ağırlık merkezi ve test standardı bakımından farklıdır. Yanlış analiz → yanlış shaker seçimi → yanlış sonuç demektir.
2. Shaker İtme Kuvveti (Force Rating)
Shaker’ın üretebileceği kuvvet (Force Rating), bir titreşim test sistemi seçiminde en önemli kriterlerden biridir.
Hangi kuvvet değerlerine bakılır?
-
Sine Peak Force
-
Random RMS Force
-
Shock Peak Force
Her test türü farklı akım ve gerilim gerektirdiği için bu değerler de farklıdır.
Gerekli İtme Kuvveti Nasıl Hesaplanır?
Bir shaker’ın ihtiyacı olan kuvveti belirlemek için önce sistemin toplam hareket eden kütlesini bilmek gerekir. Bu kütle; test edilen ürün (DUT), kullanılan fikstürler, varsa head expander ve shaker’ın armature kısmından oluşur.
Toplam Hareketli Kütle × Gerekli İvme = Gerekli İtme Kuvveti
Başka bir deyişle:
-
Ürün ne kadar ağırsa
-
Test profilinde ne kadar yüksek ivme talep ediliyorsa shaker’ın üretmesi gereken kuvvet de o kadar yüksek olur.
Bu basit prensip, doğru shaker kapasitesini seçmenin temelini oluşturur.
3. Frekans Aralığı ve Rezonans Limitleri
Shaker’ın kullanılabilir frekans aralığı, test edilecek ürünün gereksinimleriyle uyumlu olmalıdır.
Neden önemli?
-
Yetersiz frekans aralığı → rezonans noktasında kontrol kaybı
-
Ürün davranışı doğru simüle edilemez
-
Test raporları hatalı çıkabilir
Bir shaker, düşük frekansta suspension rezonansı, yüksek frekansta ise armature rezonansı limitleriyle tanımlanır. Kullanılabilir aralık bu iki değer arasındadır.
Örneğin:
-
Elektronik ürünlerde genellikle 2 kHz yeterlidir.
-
Havacılık uygulamalarında 5 kHz ve üzeri gereklidir.
4. Maksimum Hız ve Deplasman Kapasitesi
Titreşim üretmek yalnızca kuvvetle ilgili değildir. Shaker’ın ne kadar hızlı hareket edebildiği ve ne kadar ileri–geri hareket yapabildiği (stroke) de çok kritiktir. Bir titreşim test sisteminin hız ve deplasman kapasitesi, özellikle düşük frekans ve büyük kütle testlerinde kritik rol oynar.
Neden önemli?
Deplasman yetersizse düşük frekanslı titreşim profilleri doğru üretilemez; hız yetersizse sinüs taramalarında test doğru ilerlemez.
Kontrol edilmesi gerekenler:
-
Maksimum hız (m/s)
-
Peak-to-peak deplasman
-
Shock sırasında hız ve ivme limitleri
5. Fikstür Tasarımı ve Uygunluğu
Fikstür, test edilecek ürünün shaker’a doğru şekilde bağlanmasını sağlayan ara parçadır. Titreşim testinin doğruluğu büyük ölçüde fikstür tasarımına bağlıdır. Fikstür tasarımı çoğu zaman göz ardı edilen ama test kalitesini belirleyen ana unsurlardan birisidir.
Neden önemli?
Kötü tasarlanmış bir fikstür, shaker’ınız dünyanın en iyisi olsa bile doğru sonuç vermez.
Dikkat edilmesi gereken kriterler:
-
Rezonans frekansının test aralığının dışında olması
-
Hafif ve rijit tasarım
-
Fikstür – armature bağlantı geometrisi
-
Yük ekseninin shaker ekseniyle uyumu
7. Amplifikatör (Güç Amplisi) Nedir? Ne İş Yapar?
Amplifikatör, shaker’ın hareket etmesini sağlayan elektrik gücünü üreten birimdir. Bir titreşim sisteminin “kas gücü” gibidir.
Amplifikatörün görevleri:
-
Shaker’a gerekli akım ve voltajı sağlamak
-
Test profiline göre anlık güç artışlarını yönetmek
-
Sistem için koruma fonksiyonları yürütmek
-
Frekans boyunca stabil çıkış vermek
Neden önemlidir?
Amplifikatör ne kadar kaliteli ve uyumluysa, shaker o kadar stabil ve güvenli çalışır.
8. Soğutma Sistemi Nedir? Neden Gerekir?
Shaker ve amplifikatörler yüksek akım tükettiğinden ısınırlar. Bu nedenle verimli bir soğutma sistemi uzun ömür ve test güvenliği için zorunludur.
İki tip soğutma sistemi:
-
Hava soğutmalı: Orta güç testleri için
-
Su soğutmalı: Büyük itme kuvveti gereken havacılık/otomotiv testleri için
Yetersiz soğutma → bobin yanması gibi ağır arızalara neden olabilir.
9. Laboratuvar Altyapısı
Titreşim test sistemleri yüksek güç tüketimi ve yüksek mekanik yük oluşturur. Bu nedenle laboratuvarın altyapısının sisteme uygun olması şarttır.
Örnek altyapı gereksinimleri:
-
Seismic block (ağır beton blok)
-
Yalıtım pedleri
-
Güçlü havalandırma
-
Yeterli elektrik hattı
-
Gürültü kontrolü
10. Test Kontrol Cihazı (Controller) Nedir?
Controller, titreşim testinin “beyni”dir. Shaker’ın nasıl titreşim üreteceğini belirler, sensörlerden veri toplar ve sistemi kapatma/kontrol fonksiyonlarını yönetir.
Controller’ın görevleri:
-
Sine, random, shock test modlarını yönetmek
-
Test sırasında kapalı devre kontrol yapmak
-
Hatalarda sistemi korumaya almak
-
Veri kaydı oluşturmak
-
Operatör ekranlarında test durumunu göstermek
Neden önemli?
Zayıf bir kontrol cihazı, güçlü bir shaker’ı bile verimsiz hale getirebilir.
11. Servis, Bakım ve Üretici Desteği
Titreşim test sistemleri uzun ömürlü yatırımlardır. Sistem seçerken yalnızca teknik değerlere değil, üreticinin sunduğu servis kalitesine de bakılmalıdır.
Dikkat edilmesi gerekenler:
-
Yedek parça erişimi
-
Kalibrasyon hizmetleri
-
Uzak bağlantı desteği
-
Servis süresi (SLA)
-
Eğitim desteği
Sonuç: Doğru Titreşim Test Sistemi Bilgi + Mühendislik + Deneyim Gerektirir
Her bir sistem bileşeni (shaker, amplifikatör, controller, fikstür, soğutma sistemi vb.) birbiriyle uyumlu çalıştığında:
✔ Test sonuçları daha güvenilir olur
✔ Sistem ömrü uzar
✔ Operasyon maliyetleri düşer
✔ Laboratuvar kapasitesi genişler
Titreşim test sistemi seçimi yalnızca fiyat karşılaştırması değildir; kapsamlı bir mühendislik karar sürecidir.
Titreşim Testi Uygulamaları İçin emTEST Çözümleri
Ürün güvenilirliğini artırmak, doğrulama süreçlerini hızlandırmak ve uluslararası test standartlarına tam uyumluluk sağlamak istiyorsanız, doğru titreşim test sistemi kritik bir yatırımdır. emTEST olarak; farklı sektörlerdeki test ihtiyaçlarına özel, yüksek performanslı titreşim test sistemleri sunuyoruz.
Shaker sistemlerinden güç amplifikatörlerine, titreşim test kabininden test kontrol cihazlarına kadar tüm süreçlerde anahtar teslim çözümler sağlıyor; kurulumdan operatör eğitimine kadar her aşamada yanınızda oluyoruz.
Ürünlerimizi ve uygulama çözümlerimizi incelemek için:👉 Titreşim Test Sistemleri Çözümlerimiz
